Paxta — oddiy ekin emas, global iqtisodiyotning “oq oltini”!
Har yili dunyoda 25 million tonnadan ortiq paxta yetishtiriladi. Bu esa global miqyosda 100 milliondan ortiq odamning turmush tarzini to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’minlab turadi. O‘zbekiston esa tarixan paxtachilikda yetakchi davlatlardan biri bo‘lib kelmoqda. Biroq zamonaviy paxtachilik — bu shunchaki ekish va terish emas, balki murakkab agrotexnik jarayonlar tizimidir. Misol uchun, paxta gullaganidan boshlab har bir kun ahamiyatli. Masalan:
- tuproqdagi harorat pasayib yoki ko‘tarilib ketishi paxta hosiliga bevosita ta’sir qiladi;
- +30–35°C haroratda paxtaning vegetatsiyasi tezlashadi, ammo haddan ortiq issiqlik o‘simlikni “stress”ga soladi;
- zararkunandalar (masalan, shira, trips, g’o’za qurti) shu pallada ayniqsa faol bo‘ladi.
Shu sababli, paxta maydonlarida:
🔹 biologik kurash vositalarini qo‘llash (trixogramma, oltinko‘z, fermentli tuzoqlar),
🔹 barg orqali oziqlantirish,
🔹 tuproq namligini saqlash,
🔹 zararkunandalarga qarshi integratsiyalashgan himoya choralarini joriy etish — hosildorlik va sifatning kafolatidir.
Bitta oddiy trixogramma hasharoti — minglab zararli hasharot tuxumlarini yemiradi. Bu esa kimyoviy zaharlarni kamaytirib, ekologik xavfsiz hosil yetishtirishga xizmat qiladi. Birgina xato — o‘nlab sentner hosil yo‘qolishiga sabab bo‘lishi mumkin. To‘g‘ri agrotexnika esa har gektardan o‘rtacha 5–7 sentner qo‘shimcha hosil beradi.