Paxta yetishtirishda muhim omillar
Paxta muhim ekin bo'lib, ham iqtisodiy, ham ekologik ta'sirga ega. Uni yetishtirishda e’tibor qaratilishi muhim bo’lgan bir nechta omillar mavjud. Bular quyidagilar:
1. Tuproq sifati. Sifatli tuproq paxta o'sishi uchun juda muhimdir. Muntazam tuproq tahlili va organik moddalarni qo'llash tuproq unumdorligini va tuzilishini yaxshilaydi. Dukkakli ekinlar bilan almashlab ekish tuproqni ozuqa moddalarga boyitadi.
2. Suvni boshqarish. Suvdan samarali foydalanish muhimdir. Tomchilatib sug'orish tizimlari suvni tejash va paxta uchun kerakli miqdorda namlikni ta'minlashga yordam beradi. Tuproq namligini doimiy kuzatib borish ortiqcha sug'orish va suv isrofgarchiligining oldini oladi.
3. Zararkunanda va kasalliklarni nazorat qilish. Zararkunanda va kasalliklarni nazorat qilish uchun integratsiyalangan zararkunanda boshqaruvi (IPM) strategiyasini qo’llash tavsiya etiladi. Bu chidamli paxta navlaridan foydalanish, biologik nazorat qilish va pestitsidlarni o'z vaqtida qo'llashni o'z ichiga oladi. Muntazam dala kuzatuvi zararkunanda infestatsiyalarini erta aniqlashga yordam beradi.
4. Ozuqa moddalarini boshqarish. Paxta o'simliklari turli o'sish bosqichlarida maxsus ozuqalarga muhtoj bo’ladi. O'g'itlarni to'g'ri va vaqtda qo'llash o'simlik o'sishi va hosildorligini oshiradi. Azot, fosfor va kaliy bilan muvozanatli o'g'itlash muhimdir.
5. Barqaror amaliyotlar. Barqaror dehqonchilik amaliyotlarini qabul qilish paxta ishlab chiqarishning atrof-muhitga ta'sirini kamaytirishga xissa qo’shadi. Better Cotton Initiative (BCI) samarali suvdan foydalanish, pestitsidlarni kamaytirish va tuproq salomatligini yaxshilash orqali barqaror paxtachilikda barqaror amaliyotlarni targ'ib qiladi.
6. Hosilni yig'ish texnikalari. Hosilni yig'ish texnikalari tolaning shikastlanishini minimallashtirishi zarur. Zamonaviy hosil yig'ish uskunalaridan foydalanish va o'z vaqtida hosilni yig'ib olish paxta hosilining sifatiga ta’sir bevosita ta’sir ko’rsatadi.